Pachiitiko cheWorld Lung Cancer Day (Nyamavhuvhu 1), ngatitarisei kudzivirira kenza yemapapu.
Kudzivisa zvinhu zvine njodzi uye kuwedzera zvinhu zvinodzivirira zvinogona kubatsira kudzivirira kenza yemapapu.
Kudzivirira kenza zvinogona kubatsira kudzivirira mamwe magomarara.Zvinokonzera njodzi zvinosanganisira kusvuta, kuwandisa, uye kusaita maekisesaizi akakwana.Kuwedzera zvinhu zvinodzivirira zvakaita sekusiya kuputa uye kurovedza muviri zvinogona kubatsira kudzivirira mamwe magomarara.Taura nachiremba wako kana imwe nyanzvi yezvehutano nezvekuti ungadzikisa sei njodzi yako yegomarara.
Izvi zvinotevera zvinogona kukonzera kenza yemapapu:
1. Kusvuta mudzanga, mudzanga, uye pombi
Kusvuta fodya ndicho chinhu chinonyanya kukosha chegomarara remapapu.Kusvuta mudzanga, chimonera, uye pombi zvose zvinowedzera njodzi yekenza yemapapu.Kusvuta fodya kunokonzera zviitiko zvipfumbamwe kubva mugumi zvekenza yemapapu muvarume uye zvinenge zvisere kubva mugumi zvekenza yemapapu muvakadzi.
Zvidzidzo zvakaratidza kuti kusvuta tara yakaderera kana kuti chikakananda chakaderera hachidzikisi njodzi yekenza yemapapu.
Zvidzidzo zvakare zvinoratidza kuti njodzi yekenza yemapapu kubva mukuputa fodya inowedzera nehuwandu hwefodya inoputa pazuva uye huwandu hwemakore ekuputa.Vanhu vanosvuta vane njodzi yekenza yemapapu yakapetwa ka20 zvichienzaniswa nevasingapute.
2. Kusvuta fodya
Kuiswa pahutsi hwefodya inokanganisawo gomarara remapapu.Utsi hwefodya utsi hunobva pamudzanga uri kutsva kana chimwe chigadzirwa chefodya, kana kuti chinobuditswa nevanoputa.Vanhu vanofema chiutsi chefodya vanosangana nezvinhu zvinokonzeresa gomarara nevasvuti, kunyange zvazvo zvishoma.Kufemba chiutsi chefodya kunonzi kusvuta kusingazviiti kana kuti kusvuta.
3. Nhoroondo yemhuri
Kuve nemhuri nhoroondo yekenza yemapapu chinhu chinokonzera kenza yemapapu.Vanhu vane hama yavo yakamboita gomarara remapapu vanogona kuva negomarara remapapu zvakapetwa kaviri kupfuura vanhu vasina hama ine kenza yemapapu.Nokuti kusvuta fodya kunowanzoita mumhuri uye nhengo dzemhuri dzinosangana nehutsi hwefodya, zvakaoma kuziva kana njodzi yekuwedzera yekenza yemapapu inobva munhoroondo yemhuri yekenza yemapapu kana kubva pakuputirwa nehutsi hwefodya.
4. Utachiona hweHIV
Kutapukirwa nehutachiona hwehumwe hutachiwana hweHIV (HIV), chikonzero chekuwana immunodeficiency syndrome (AIDS), inobatanidzwa nenjodzi huru yekenza yemapapu.Vanhu vane hutachiwana hweHIV vanogona kuva nengozi yekenza yemapapu yakapetwa kaviri pane avo vasina utachiona.Sezvo huwandu hwekuputa hwakakwira kune avo vane hutachiwana hweHIV pane vasina kutapukirwa, hazvina kujeka kana njodzi yekenza yemapapu iri kubva mukutapukirwa neHIV kana kubva mukuputirwa nehutsi hwefodya.
5. Zvikonzero zvinokanganisa kwezvakatipoteredza
- Radiation exposure: Kuvhenekwa nemwaranzi chinhu chinokonzera kenza yemapapu.Atomic bomb radiation, radiation therapy, imaging bvunzo, uye radon ndiwo masosi ekuratidzwa nemwaranzi:
- Atomic bomb radiation: Kuiswa mumwaranzi mushure mekuputika kwebhomba reatomu kunowedzera njodzi yekenza yemapapu.
- Radiation therapy: Radiation therapy pachipfuva inogona kushandiswa kurapa mamwe kenza, kusanganisira kenza yemazamu uye Hodgkin lymphoma.Radiation therapy inoshandisa x-rays, gamma rays, kana mamwe marudzi emwaranzi inogona kuwedzera njodzi yekenza yemapapu.Iyo yakanyanya kuwanda yemwaranzi yakagamuchirwa, njodzi inokwirisa.Ngozi yegomarara remapapu zvichitevera kurapwa nemwaranzi yemwaranzi yakakura muvarwere vanoputa pane vasingapute.
- Miedzo yekufungidzira: Miedzo yekufungidzira, yakadai seCT scans, inoisa varwere kumwaranzi.Low-dose spiral CT scans inofumura varwere kune mashoma emwaranzi pane yakakwira dose CT scans.Mukuongorora kenza yemapapu, kushandiswa kweyepasi-dose spiral CT scans kunogona kuderedza kukuvadza kwemwaranzi.
- Radon: Radon igasi reradioactive rinobva mukuputsika kweuranium mumatombo nevhu.Inopinda nepasi, uye inodonha mumhepo kana mvura.Radon inogona kupinda mudzimba kuburikidza nekutsemuka kwepasi, madziro, kana nheyo, uye mazinga eradon anogona kuvaka nekufamba kwenguva.
Zvidzidzo zvinoratidza kuti mazinga akakwira eradon gasi mukati memba kana kubasa anowedzera huwandu hwezviitiko zvitsva zvekenza yemapapu uye huwandu hwevakafa zvinokonzerwa nekenza yemapapu.Ngozi yekenza yemapapu yakakura muvasvuti vakaratidzirwa kuradon kupfuura muvasingasvuti vanobatwa nayo.Muvanhu vasina kumbosvuta, vanenge 26% yenzufu dzakakonzerwa nekenza yemapapu dzakabatanidzwa nekuoneswa radon.
6. Kuonekwa panzvimbo yebasa
Zvidzidzo zvinoratidza kuti kuratidzwa kune zvinotevera zvinhu kunowedzera njodzi yekenza yemapapu:
- Asbestos.
- Arsenic.
- Chromium.
- Nickel.
- Beryllium.
- Cadmium.
- Tar nechido.
Zvinhu izvi zvinogona kukonzera gomarara remapapu muvanhu vanosangana nazvo pabasa uye vasati vamboputa.Sezvo huwandu hwekusangana nezvinhu izvi hunowedzera, njodzi yekenza yemapapu inowedzerawo.Ngozi yekenza yemapapu yakatonyanya muvanhu vakafumurwa uye vanoputa zvakare.
- Kusvibiswa kwemhepo: Zvidzidzo zvinoratidza kuti kugara munzvimbo dzine mwero wakanyanya wekusvibiswa kwemhepo kunowedzera njodzi yekenza yemapapu.
7. Beta carotene inowedzera mune vanoputa zvakanyanya
Kutora beta carotene supplements (mapiritsi) kunowedzera njodzi yekenza yemapapu, kunyanya kune vanosvuta vanoputa paki imwe kana anopfuura pazuva.Ngozi yacho yakakura muvasvuti vanonwa chinwiwa chiduku chimwe chete pazuva.
Izvi zvinotevera zvinodzivirira kenza yemapapu:
1. Kusaputa
Nzira yakanakisa yekudzivirira kenza yemapapu ndeyekusaputa.
2. Kurega kusvuta
Vanoputa vanogona kuderedza njodzi yavo yekenza yemapapu nekurega.Muvanhu vanosvuta vakamborapwa kenza yemapapu, kurega kusvuta kunoderedza njodzi yegomarara idzva remapapu.Kupanga mazano, kushandiswa kwezvinhu zvinotsiva chikakananda, uye kurapa kunoderedza kuora mwoyo kwakabatsira vanosvuta kurega zvachose.
Mumunhu anenge arega kusvuta, mukana wekudzivirira gomarara remapapu unoenderana nekuti munhu akasvuta makore mangani uye kuti munhu aputa kangani uye nguva yakareba sei kubva paakarega.Mushure mekunge munhu asiya kusvuta kwemakore gumi, njodzi yekenza yemapapu inoderera ne30% kusvika 60%.
Kunyange zvazvo njodzi yekufa nekenza yemapapu inogona kuderedzwa zvikuru nekurega kusvuta kwenguva yakareba, njodzi yacho haizombofi yakaderera sengozi yevasingasvuti.Ndicho chikonzero nei zvakakosha kuti vechidiki vasatanga kusvuta.
3. Kudzikira kutarisana nenjodzi dzebasa
Mitemo inodzivirira vashandi kuti vasaonekwe nezvinhu zvinokonzeresa gomarara, zvakaita seasbestos, arsenic, nickel, uye chromium, inogona kubatsira kuderedza njodzi yavo yekubatwa negomarara remapapu.Mitemo inodzivisa kusvuta panzvimbo yebasa inobatsira kuderedza njodzi yegomarara remapapu rinokonzerwa neutsi.
4. Kuderera kwepasi kune radon
Kuderedza radon mazinga anogona kuderedza njodzi yekenza yemapapu, kunyanya pakati pevanoputa fodya.Huwandu hweradon mudzimba hunogona kudzikiswa nekutora matanho ekudzivirira kubuda kweradon, sekuisa chisimbiso mudzimba dzepasi.
Hazvina kujeka kana zvinotevera zvichideredza njodzi yekenza yemapapu:
1. Kudya
Zvimwe zvidzidzo zvinoratidza kuti vanhu vanodya zvakawanda zvemichero kana miriwo vane njodzi yakaderera yekenza yemapapu pane avo vanodya zvishoma.Zvisinei, sezvo vasvuti vachiwanzova nezvokudya zvine utano zvishoma pane vasingasvuti, zvakaoma kuziva kana ngozi yakaderera iri mukudya kunovaka muviri kana kuti kusasvuta.
2. Kuita muviri
Zvimwe zvidzidzo zvinoratidza kuti vanhu vakagwinya vane njodzi yakaderera yekenza yemapapu pane vanhu vasina.Zvisinei, sezvo vanosvuta vachiwanzova nematanho akasiyana ekuita zvemuviri pane vasingasvuti, zvakaoma kuziva kana kuita kwemuviri kuchikanganisa njodzi yekenza yemapapu.
Izvi zvinotevera hazvideredze njodzi yekenza yemapapu:
1. Beta carotene inowedzera mune vasingasvuti
Zvidzidzo zvevasingasvuti zvinoratidza kuti kutora beta carotene supplements hakudzikisi njodzi yavo yekenza yemapapu.
2. Vitamin E zvinowedzera
Zvidzidzo zvinoratidza kuti kutora vhitamini E yekuwedzera haina kukanganisa njodzi yekenza yemapapu.
Kwakabva:http://www.chinancpcn.org.cn/cancerMedicineClassic/guideDetail?sId=CDR62825&type=1
Nguva yekutumira: Aug-02-2023