Kudzivirira kenza yeChiropa

Ruzivo Rwose Pamusoro peCancer Chiropa

Kenza yechiropa chirwere umo masero akaipa (kenza) anoumba mumatishu echiropa.

Chiropa chimwe chenhengo huru dziri mumuviri.Iine mativi maviri uye inozadza rutivi rwepamusoro rworudyi rwedumbu mukati membabvu.Zvitatu zvezvakawanda zvakakosha zvechiropa ndezvi:

• Kusefa zvinhu zvinokuvadza kubva muropa kuitira kuti zvikwanise kupfuudzwa kubva mumuviri mutsvina nemuweti.
• Kuita bile kubatsira kugaya mafuta kubva muchikafu.
• Kuchengeta glycogen (shuga), iyo inoshandiswa nemuviri kuita simba.

Kuwana nekurapa gomarara rechiropa nekukurumidza kunogona kudzivirira kufa kubva kugomarara rechiropa.

Kutapukirwa nemamwe marudzi ehutachiona hwehepatitis kunogona kukonzera hepatitis uye kunogona kukonzera kenza yechiropa.

Hepatitis inonyanya kukonzerwa nehutachiona hwehepatitis.Hepatitis chirwere chinokonzera kuzvimba (kuzvimba) kwechiropa.Kukuvadzwa kwechiropa kubva kuhepatitis inogara kwenguva yakareba kunogona kuwedzera njodzi yekenza yechiropa.

Hepatitis B (HBV) uye hepatitis C (HCV) marudzi maviri ehutachiona hwehepatitis.Kurwara kwenguva refu neHBV kana HCV kunogona kuwedzera njodzi yekenza yechiropa.

1. Hepatitis B

HBV inokonzerwa nekubata ropa, urume, kana kuti imwe mvura yomumuviri wemunhu ane utachiona hweHBV.Utachiona uhwu hunogona kutapurirwa kubva kuna amai kuenda kumwana panguva yekusununguka, kuburikidza nebonde, kana nekugovana tsono dzinoshandiswa kubaya zvinodhaka.Inogona kukonzera mavanga echiropa (cirrhosis) izvo zvinogona kutungamirira kugomarara rechiropa.

2. Hepatitis C

HCV inokonzerwa nekusangana neropa remunhu ane utachiona hweHCV.Utachiona hunogona kuparadzirwa nokugoverana tsono dzinoshandiswa kubaya zvinodhaka kana, zvishoma, nokusangana pabonde.Kare, yaipararirawo pakuwedzerwa ropa kana kuisirwa nhengo dzemuviri.Nhasi, mabhanga eropa anoedza ropa rose rinopiwa nokuda kweHCV, izvo zvinoderedza zvikuru ngozi yokuwana utachiona kubva mukuisirwa ropa.Inogona kukonzera mavanga echiropa (cirrhosis) izvo zvinogona kutungamirira kugomarara rechiropa.

Kudzivirira kenza yeChiropa

Kudzivisa zvinhu zvine njodzi uye kuwedzera zvinhu zvinodzivirira zvinogona kubatsira kudzivirira cancer.

Kudzivirira kenza zvinogona kubatsira kudzivirira mamwe magomarara.Zvinokonzera njodzi zvinosanganisira kusvuta, kuwandisa, uye kusaita maekisesaizi akakwana.Kuwedzera zvinhu zvinodzivirira zvakaita sekusiya kuputa uye kurovedza muviri zvinogona kubatsira kudzivirira mamwe magomarara.Taura nachiremba wako kana imwe nyanzvi yezvehutano nezvekuti ungadzikisa sei njodzi yako yegomarara.

Chronic Hepatitis B neC zvirwere zvinogona kukonzera kenza yechiropa.

Kuva nechirwere chehepatitis B (HBV) chisingaperi kana chisingaperi hepatitis C (HCV) kunowedzera njodzi yekuva nekenza yechiropa.Ngozi yakatonyanya kukwira kune vanhu vane HBV neHCV, uye kune vanhu vane dzimwe njodzi dzinokonzera kuwedzera kune hutachiona hwehepatitis.Varume vane chirwere cheHBV chisingaperi kana HCV vane mikana yakawanda yekuva negomarara rechiropa kupfuura vakadzi vane chirwere chisingaperi chisingaperi.

Chronic HBV chirwere ndicho chiri kukonzera gomarara rechiropa muAsia neAfrica.Chronic HCV chirwere ndicho chikonzero chikuru chegomarara rechiropa muNorth America, Europe, neJapan.

Izvi zvinotevera zvimwe zvengozi zvinogona kuwedzera njodzi yekenza yechiropa:

1. Cirrhosis

Ngozi yekuva nekenza yechiropa inowedzera kune vanhu vane cirrhosis, chirwere umo chiropa chine hutano chinotsiviwa nemavanga mavanga.Mavanga acho anovhara kubuda kweropa muchiropa uye anoita kuti asashande sezvaanofanira kuita.Chidhakwa chisingaperi uye chirwere chisingaperi chehepatitis ndizvo zvinowanzokonzera cirrhosis.Vanhu vane HCV-yakabatana cirrhosis vane njodzi yakakura yekuva nekenza yechiropa kupfuura vanhu vane cirrhosis ine chekuita neHBV kana kushandisa doro.

2. Kushandisa doro zvakanyanya

Kushandiswa kwedoro kwakanyanya kunogona kukonzera cirrhosis, inova njodzi yegomarara rechiropa.Kenza yechiropa inogonawo kuitika kune vanonwa doro rinorema vasina cirrhosis.Vanonwa doro rakawandisa vane cirrhosis vane mukana wakapetwa kagumi wekuva nekenza yechiropa, zvichienzaniswa nevanwi vedoro rakawandisa vasina chirwere chechiropa.

Zvidzidzo zvakaratidza kuti kunewo njodzi yakawedzera yekenza yechiropa muvanhu vane HBV kana HCV utachiona vanoshandisa doro zvakanyanya.

3. Aflatoxin B1

Ngozi yekuva nekenza yechiropa inogona kuwedzerwa nekudya zvokudya zvine aflatoxin B1 (chepfu inobva mufungus inogona kukura pazvokudya, zvakadai sechibage nenzungu, izvo zvakachengetwa munzvimbo dzinopisa, dzine hunyoro).Inonyanya kuwanikwa muSouth-Saharan Africa, Southeast Asia, neChina.

4. Nonalcoholic steatohepatitis (NASH)

Nonalcoholic steatohepatitis (NASH) chirwere chinogona kukonzera mavanga echiropa (cirrhosis) anogona kukonzera gomarara rechiropa.Ndiyo yakanyanya kuoma ye-nonalcoholic fatty chiropa chirwere (NAFLD), uko kune huwandu husina kunaka hwemafuta muchiropa.Mune vamwe vanhu, izvi zvinogona kukonzera kuzvimba (kuzvimba) uye kukuvara kumasero echiropa.

Kuve neNASH-inoenderana necirrhosis inowedzera njodzi yekuva negomarara rechiropa.Gomarara repachiropa rawanikwawo muvanhu vane NASH avo vasina chirwere checirrhosis.